Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) bestaat uit twee rechterlijke instanties, nl. het Gerecht en het Hof van Justitie (HvJ). Die laatste is het slachtoffer van diens eigen succes, waardoor er een grote achterstand is in de behandeling van de aanhangige zaken.
Gelet hierop krijgt het Gerecht meer bevoegdheden met het oog op de ontlasting van het HvJ. Het doel is het HvJ zich te laten richten op de meer ingewikkelde en gevoelige zaken (o.a. de grondrechten).
Vanaf 1 september 2024 verkrijgt het Gerecht de bevoegdheid om specifieke prejudiciële vraagstukken te behandelen. De materies die voortaan aan het Gerecht worden onderworpen, hebben betrekking op:
- de BTW;
- de accijnzen;
- het douanewetboek;
- de tariefindeling van goederen in de gecombineerde nomenclatuur;
- de vergoeding voor passagiers bij vertraging of annulering van vervoerdiensten of instapweigering;
- de regeling voor handel in broeikasgasemissierechten.
Samen met deze verruimde bevoegdheid verkrijgt het Gerecht ook extra ondersteuning. Zo zullen advocaten-generaal met betrekking tot voormelde zaken conclusies opstellen ter ondersteuning van de beslissingen van het Gerecht. De advocaten-generaal zullen worden gekozen uit de rechters van het Gerecht.
Voor de behandeling van de prejudiciële vraagstukken worden voor het Gerecht procedureregels ingevoerd waaronder de verplichting om de schriftelijke opmerkingen van partijen te publiceren (behalve bij bezwaar).
Het Gerecht zal voortaan ook werken met een middelgrote kamer. Deze kamer bestaat uit 9 rechters. De samenkomst hiervan hangt af van de noodzaak in een zaak, na een verzoek van een lidstaat of een instelling van de Europese Unie.
Het HvJ EU wordt evenmin gespaard van de steeds toenemende digitalisering en moderniseert in dit opzicht zijn Reglement. Er zal in de toekomst worden ingezet op het gebruik van het e-curia platform. Concreet dienen procedurestukken via dit platform ingediend en betekend te worden.
Daarnaast zullen de terechtzittingen voortaan worden uitgezonden. Het zal dus mogelijk zijn voor de Europese burgers, alsook de nationale gerechten om de debatten van het HvJ en het Gerecht online te volgen. De procedureregels bepalen in welke situatie(s) dit in real time zal zijn en in welke gevallen het een vorm van uitgesteld kijken betreft. Het zal mogelijk zijn voor partijen hiertegen wegens legitieme redenen bezwaar aan te tekenen.
Ook de deelname aan de zitting kan in de nabije toekomst via een videocall. Dit is het gevolg van de problemen ondervonden tijdens de Covid-pandemie en zal louter in specifieke omstandigheden, zoals gezondheids- of veiligheidsredenen of andere ernstige redenen, na een verzoek kunnen worden toegepast.
In 2028 zullen deze wijzigingen onderworpen worden aan een verslag van het HvJ EU waarin hun effectiviteit en hun concrete toepassing worden beschreven. Aan de hand hiervan zal worden geoordeeld of er in de toekomst nog aanpassingen noodzakelijk zijn.
Voor meer informatie kan u altijd terecht bij Schuermans advocaten.